asacx

در شماره قبل توضیح دادیم که غده تیروئید هورمون های مهمی Sirun Sona  را ترشح می کند که نقش اصلی در تنظیم متابولیسم و سوخت و ساز سلولی، مصرف انرژی، تولید حرارت در بدن و تنظیم ضربان قلب دارند. همچنین به چگونگی تنظیم ترشح این هورمون ها توسط مغز اشاره کردیم. در این شماره به توضیح در مورد بیماری های تیروئید می پردازیم.

کم کاری غده تیروئید: اگر ترشح دو هورمون تایروکسین (Thyroxine) یا T4 و ترای آیدوتایرونین (Triiodothyronine) یا T3 کمتر از حد نرمال باشد، فرد به کم کاری تیروئید یا Hypothyroidism مبتلا می گردد. در این حالت مغز ترشح هورمون محرک تیروئید یا TSH (Thyroid Stimulating Hormone) را افزایش می دهد تا ترشح هورمون های تیروئید افزایش یابد. پزشکان ممکن است با یک آزمایش خون به مشکل کم کاری تیروئید پی ببرند، زیرا در این حالت میزان هورمون T3 ( و T4) کمتر از حد نرمال و میزان هورمون TSH بیشتراز حد نرمال Sirun Sona  است. علائم کم کاری غده تیروئید معمولا شامل خستگی، افزایش وزن، خشکی پوست و مو، عدم تحمل سرما، گرفتگی عضلات و یبوست می باشد. از سایر علائم می توان به نامنظمی دوره عادت ماهیانه در خانم ها، کاهش میل جنسی در هر دو جنس و افسردگی اشاره کرد. البته یک بیمار ممکن است فقط یک یا چند مورد از علائم فوق را داشته باشد و یا حتی بدون علامت باشد. درمان کم کاری غده تیروئید معمولا با مصرف روزانه قرص های حاوی هورمون های تیروئید مانند لووتیروکسین انجام می پذیرد و معمولا بسیار موثر است و بیشتر علائم بیماری با این درمان بهبود می یابند.

پر کاری غده تیروئید: اگر ترشح دو هورمون T3 و T4 بیشتر از حد نرمال باشد، فرد به پرکاری تیروئید یا Hyperthyroidism مبتلا می گردد. در این حالت مغز ترشح هورمون محرک تیروئید یا TSH  را کاهش می دهد تا ترشح هورمون های تیروئید کاهش یابد. این اختلال نیز ممکن است با آزمایش خون تشخیص داده شود، زیرا میزان هورمون T3 ( و T4) بالاتر از حد نرمال و میزان هورمون TSH کمتراز حد نرمال می باشد. علائم پرکاری غده تیروئید می تواند شامل افزایش ضربان قلب Sirun Sona  تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب، تعریق زیاد، خستگی یا ضعف عضلانی، عصبانی شدن زودهنگام، اضطراب، مشکلات خواب و کم خوابی، کاهش وزن، افزایش دفعات اجابت مزاج، لرزش دستها و برخی مشکلات در عادت ماهیانه خانم ها باشد. باید توجه داشت که هیچ یک از این علائم مختص پرکاری غده تیروئید نمی باشند و داشتن این علائم به تنهایی به معنای ابتلا به این بیماری نیست، ولی وجود تعدادی از این علائم به صورت هم زمان در یک فرد احتمال ابتلا به پرکاری تیروئید را بالا می برد. درمان این بیماری نیز معمولا به صورت خوراکی و با داروهایی انجام می شود که در ترشح هورمون های تیروئید ایجاد اختلال می نمایند و از این طریق باعث کاهش ترشح این هورمون ها می گردند. در موارد شدیدتر، از ید حاوی مواد رادیواکتیو استفاده می شود که پس از جذب توسط غده، به سلول های مولد هورمون آسیب وارد می کند. در موارد خاص ممکن است نیاز به درمان جراحی و برداشتن بخشی از غده یا تمام آن باشد. از سایر درمان های مکمل در این بیماران می توان به داروهای کاهش دهنده ضربان قلب و داروهای آرام بخش (به صورت کوتاه مدت) اشاره کرد.

گواتر (Goiter): به بزرگ شدن غیرطبیعی غده تیروئید و برجستگی آن در ناحیه جلوی گردن،  گواتر گفته می شود. گواتر  Sirun Sona  می تواند به دلایل مختلفی ایجاد گردد، ولی بیش از نود درصد موارد گواتر در سراسر جهان به علت کمبود ید در جیره غذایی افراد اتفاق می افتد. بزرگ شدن غده تیروئید بر اثر کمبود ید به این علت صورت می گیرد که با افزایش میزان خونی که از این غده می گذرد، کمبود ید جبران شود. درمان گواتر ناشی از کمبود ید ساده است و معمولا با افزایش ید به رژیم غذایی مشکل برطرف می گردد و غده تیروئید کوچک می شود. به غذاهای حاوی ید در مقاله “نقش ید در بدن” در همین شماره اشاره گردیده است. اگر گواتر به دلایل دیگری ایجاد شده باشد، باید به درمان آن علل پرداخت.

بیماری گریوز (Graves’ Disease): این بیماری در اثر یک اختلال در سیستم ایمنی ایجاد می گردد که باعث افزایش ترشح هورمون های تیروئید و ایجاد حالت پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism) می شود. در بیماری گریوز، سیستم ایمنی با ترشح پادتن هایی (Antibodies) باعث رشد غده تیروئید و افزایش ترشح هورمون های آن بیش از نیاز طبیعی بدن می گردد. این بیماری ممکن است تمام علائم پرکاری غده تیروئید را که پیش تر به آن اشاره شد، با شدت بیشتری داشته باشد. از سایر علائم نسبتا اختصاصی این بیماری می توان به حالت بیرون زدگی چشمها (Exophthalmos) و اشکالات بینایی مانند دوبینی و محدودیت حرکت چشم ها اشاره نمود.

التهاب تیروئید هاشیموتو (Hashimoto’s Thyroiditis): این Sirun Sona  بیماری شایع ترین علت التهاب غده تیروئید و کم کاری آن و نیز شایع ترین اختلال تیروئید در آمریکا می باشد و حدود 14 میلیون نفر در ایالات متحده به این بیماری مبتلا می باشند. هاشیموتو یک بیماری سیستم ایمنی است که در آن سلول های دفاعی بدن به اشتباه به سلول های سالم در غده تیروئید حمله می کنند و باعث ایجاد التهاب در غده و کاهش توانایی ساخت هورمون های آن می شوند. در نتیجه فرد به کم کاری غده و در برخی موارد گواتر دچار می گردد. علائم بیماری نیز مانند علائم کم کاری غده تیروئید است که پیش تر به آنها اشاره شد. درمان نیز شامل تجویز هورمون های تیروئید می باشد.

ندول های تیروئید (Thyroid Nodules): ندول به بافت نسبتا فشرده و سختی گفته می شود که درون سایر بافت های نرم بدن ایجاد می گردد. وجود ندول درون غده تیروئید امری غیرطبیعی نیست و با بالا رفتن سن، شانس ایجاد ندول افزایش می یابد به طوری که نیمی از افراد بالای شصت سال حداقل دارای یک ندول در غده تیروئید می باشند. با این حال بیشتر این ندول ها خوش خیم بوده و معمولا علائم خاصی ایجاد نمی کنند، ولی اگر ایجاد علامت بنمایند بیشتر به صورت علائم پرکاری غده تیروئید می باشد. بدترین حالت در مورد این ندول ها، بدخیم بودن آنها و سرطان تیروئید می باشد که نیاز به درمان سریع و اختصاصی دارد.